Υφέρπων φασισμός

Μιά περιπέτεια ενός νέου συγγραφέα

Πριν μερικά χρόνια το να βγάλεις ένα βιβλίο ήταν μεγάλη υπόθεση. Το κυριώτερο έπρεπε να το εγκρίνει ο υπεύθυνος κάθε εκδοτικού οίκου. Αυτό βέβαια σήμαινε πολλές δυσκολίες γιά τους νεωτεριστές αλλά και μιά εγγύηση ότι γιά να εκδοθεί κάποιο βιβλίο κάτι έλεγε, έστω σύμφωνα με τις τότε επικρατούσες αντιλήψεις.
Σίγουρα κάποιες αξιόλογες δουλειές τις έφαγε το σκοτάδι, ειδικά θεωρήσεων διαφορετικών από των κρατούντων Η αγορά μικρή, το προϊόν κάποιων προδιαγραφών. Συγγραφείς ελάχιστοι, τα βιβλία δεν εκδίδονταν αν δεν πληρούσαν κάποιες προϋποθέσεις, το ρίσκο όλο στον εκδότη.
Η αγορά άνοιξε σε όλους τους τομείς με τη σκέψη γιατί να αποφασίζει ο Α τι θα διαβάσω(ακούσω κ.λ.π.) και γιατί να μη μπορεί και ο Β να βγάλει ένα βιβλίο(δίσκο κ.λ.π.).
Το ξεκίνημα έγινε επί επταετίας όπου η ιδιότητα του στρατιωτικού μετουσιωνότανε σε θέσφατο επί παντος θέματος και η ανάδειξη αιτία είχε τη προσκόλληση στο τότε καθεστώς. Εγινε συνήθεια η επικράτηση των μετριοτέρων.
Η δικατορία έπεσε, τα στελέχη της κρατικής και κοινωνικής μηχανής παρέμειναν τα ίδια. Βέβαια τώρα δεν μπορούσε να εκδόσει ο κάθε Θεοφύλακτος τις σοφίες του και να γίνει μπεστ-σέλλερ λόγω κρατικής μηχανής. Αρα αντίστοιχα πονήματα είχαν επιχειρηματικό ρίσκο. Από την άλλη μεριά πολλοί επίδοξοι συγγραφείς έβλεπαν να θριαμβεύουν πονήματα χειρότερα της δικής τους μετριότητας, παραβλέποντας βέβαια την υποστήριξη που είχαν. Ο πειρασμός μεγάλος και η κοινή γνώμη αναποφάσιστη, ζαλισμένη. Τέλειες συνθήκες γιά το επόμενο επιχειρηματικό βήμα, την εξαφάνιση του επιχειρηματικού κινδύνου..
Ξεκίνησαν με τους αδικημένους της προηγούμενης περιόδου, όχι τους αξιόλογους. Ολους. Διψασμένη η αγορά ανταποκρίθηκε και συγχρόνως μυήθηκε στη πολυφωνία. Οταν πέρασε η μόδα των αδικημένων ήρθε η σειρά των παραγκωνισμένων. Ολων, δικαίων και αδίκων. Το κλίμα διαμορφώθηκε. Ο κάθε ένας μπορούσε να γίνει συγγραφέας, ο ρόλος του υπεύθυνου έκδοσης ελαχιστοποιήθηκε, τα κριτήρια έπαψαν, εκδοτικοί οίκοι φύτρωσαν σα μανιτάρια. Συγχρόνως όμως κάθε εκδοτικός οίκος είχε τόσα πολλά να εκδώσει που δεν «έφταναν» τα κεφάλαια του. Λίστα (ατέλειωτης) αναμονής ή χρηματοδοτήσατε την έκδοσή σας. Οι τρόποι πολλοί, ανάλογα με το προφίλ του «συγγραφέα». Στα σίγουρα ονόματα ή βιβλία που απευθύνονται σε συγκεκριμένο κοινό-άρα γνωστό το πόσα θα πουλήσουν- έξοδα εκδότη και ελαχιστοποίηση των ποσοστων του συγγραφέα, και αυτά (αν) και ετεροχρονισμένα, συνηθέστερη δικαιολογία, θα λάβετε το ποσοστό σας με την εξάντληση (αν) του τιράζ. Ενδιαφέροντα βιβλία : Να σας δώσουμε γιά αμοιβή σας 100-200 βιβλία και το συζητάμε στην Β’ (αν) έκδοση.
Συνηθέστερη περίπτωση : Χρηματοδοτήσατε την έκδοσή σας, δώστε μας 300-400 βιβλία γιά την προώθησή του σε εφημερίδες κ.λ.π.και διαθέσατε τα υπόλοιπα όπως θέλετε εσείς. Να σας προτείνουμε και σε δυό-τρία βιβλιοπωλεία. Θα φέρει το όνομα του οίκου μας και θα το βάλουμε και στη βιτρίνα μας.
Αν θέλετε να τα διαθέσουμε εμείς, να κάνουμε άλλη συμφωνία, βέβαια τα αδιάθετα σε κάποιους μήνες θα πολτοποιηθούν, τα επόμενα θα έχουν σειρά, ο χώρος στενός.
Δεν θα ασχοληθώ με τον ουσιαστικά ανύπαρκτο έλεγχο του πόσα αντίτυπα εκδόθηκαν και πόσα πουλήθηκαν.
Μερικοί παραλαμβάνουν τα χειρόγραφα γιά να τα μελετήσουν (?). Οι πιό προσαρμοσμένοι δεν ασχολούνται καθόλου. Χαρτί πουλάνε τι είναι τυπωμένο δεν έχει σημασία, δεν τηρούν τα προσχήματα. Απλά σκεφτείτε πόσοι εκδοτικοί οίκοι υπάρχουν. Κάθε ένας εκδίδει μέχρι και 500 τίτλους το χρόνο. Είναι δυνατόν να υπάρχουν τόσοι ειδικοί αξιολόγησης βιβλίων ;
Ξέρω ο δικός σας εκδότης αποτελεί εξαίρεση. Και ο δικός μου.
Κάποιος γνωστός μου γιά να αποφύγει τη ψυχοφθόρο προσωπική επαφή έστελνε τα χειρόγραφά του ταχυδρομικά. Εσώκλειε και απαντητικό φάκελλο για περίπτωση άρνησης-επιστροφής των χειρογράφων, αρκούντως γραμματοσημασμένo-που να ξέρει πόσα χρειάζονται, έβαζε παραπάνω να είναι σίγουρος. Πολλοί δεν πήγαν μέχρι το ταχυδρομείο, θα ήταν μακριά φαίνεται. Κάποιος τα επέστρεψε έχοντας προσπαθήσει να ξεκολλήσει τα πλεονάζοντα γραμματόσημα (φαίνεται δεν ήξερε το κόλπο του ατμού).
Φυσικά λύσεις υπάρχουν. Περιθωριακοί εκδότες, μέχρι να μπουν στο σύστημα, προσωπικές (κοπιώδεις) εκδόσεις, πιθανόν και άλλοι τρόποι (να μη γίνομαι κακός)
Θα μου πείτε ότι το ίδιο συμβαίνει και σε άλλους χώρους. Θα σας απαντήσω ότι ο φασισμός δεν είναι πολιτική θέση, είναι τρόπος-στάση ζωής.